نیاز به تعمیر و نگهداری یک بنا با گذشت زمان و فرسوده شدن آن بیشتر می شود. بسیاری از افراد به دلیل تعلیق خاطر به خانه پدری خود اقدام به مرمت آن می‌کنند. اما بازسازی خانه قدیمی بدون در نظر گرفتن همه نیازها و همینطور عدم برنامه‌ریزی درست صدمات زیادی را در پی دارد. این خسارات هم از نظر مالی و هم از لحاظ کیفیت و زیبایی ساختمان است.
برای تعمیر و نگهداری خانه خود باید نکات زیادی را در خصوص همه اجزای ساختمان از رادیاتور گرفته تا سقف در نظر بگیرید. این موارد نه تنها هزینه‌های بازسازی را کاهش می‌دهند، بلکه خانه‌ای زیبا و مقاوم را به وجود می‌آورند. بدین ترتیب علاوه بر محافظت از میراث خانوادگی خود از زندگی در محیطی گرم و سرشار از انرژی مثبت لذت می‌برید. در مقاله پیشرو ۳۵ نکته مهم درباره بازسازی ساختمان‌های قدیمی و فرسوده مطرح شده است.
بازسازی خانه قدیمی چگونه انجام میشود؟
بازسازی خانه قدیمی چیست؟
به روند بازسازی منزل نوسازی خانه نیز می‌گویند. در این پروسه به منظور تامین نیازهای جدید ساکنان خانه ساختار فرسوده، قدیمی و آسیب دیده ساختمان مرمت میشود. بازسازی فرآیندی است که برای افرادی که سعی در حفظ خانه آبا و اجدادی خود دارند، گزینه ایده‌آلی به شمار می‌رود. همچنین اشخاصی هستند که نقل مکان به خانه دیگر را دردسرساز می‌دانند، بنابراین نوسازی منزل انتخاب مناسبی برای آن‌ها است.
نکات مهم در نوسازی خانه قدیمی چیست؟
هر خانه‌ای از بخش‌ها و قطعات گوناگونی تشکیل شده است. هر کدام از این قسمت‌ها نیز با مصالح و مواد مختلفی ساخته می‌شوند. از این رو مراقبت از این اجزا در طول بازسازی خانه قدیمی مراحل و نکات ویژه‌ای دارد که باید برای کسب نتیجه بهتر آن‌ها را در نظر بگیرید.
در ادامه دستورالعمل‌های مهمی در خصوص ترمیم و نگهداری قسمت‌های مختلف خانه بیان شده است. رعایت این نکات به شما کمک می‌کند که پس از بازسازی رضایت کامل را از پروژه داشته باشید.
موارد قابل توجه در خصوص نمای ساختمان
بازسازی خانه قدیمی مراحل مختلفی دارد که نیازمند دقت زیادی هستند. نکاتی که باید در هنگام بنایی در ساختمان به آن‌ها توجه داشته باشید، عبارتند از:
- چرخه‌های تعمیر و نگهداری خود را بشناسید. بیشتر ساختمان‌‌ها هر ۵۰ تا ۶۰ سال یکبار نیاز به تعمیر و بازسازی دارند؛
- ملات و مواد جدید را با انواع قدیمی بکار رفته در ساختمان مطابقت دهید. مواد ساختمانی جدید باید تا حد امکان از نظر رنگ، قوام و ارتفاع با مواد موجود در ساختمان همخوانی داشته باشند. استفاده بیش از حد از سیمان باعث ایجاد ملات سخت میشود. این امر به ساختمان‌های قدیمی آسیب می‌رساند؛
- هرگز خط‌های اتصال ساختمان را از بین نبرید. برای بازسازی خانه‌های قدیمی فقط ملات خراب شده باید حذف شود؛
- هرگز از سیلر استفاده نکنید. سیلرها رطوبت را از بین می‌برند و مشکلاتی را در طول چرخه‌های انجماد ایجاد می‌کنند؛
- بخش‌های آسیب‌دیده باید به طور کامل جایگزین شوند. همچنین امکان ترمیم این قسمت‌ها با همان مواد بکار رفته از قبل میسر است. فضاهای خالی پر شده با بتونه دوام نمی‌آورند.
نکاتی درباره بازسازی خانه قدیمی و نمای آن
موارد کلیدی درباره رادیاتورها
رادیاتورها نیز از دیگر وسایلی هستند که فرسوده می‌شوند. بنابراین باید این وسایل گرمایشی را در بازسازی خانه قدیمی مدنظر قرار دهید. همچنین امروزه انواع مختلف رادیاتورهای جدید در طرح‌ها و رنگ‌های متفاوت به بازار عرضه می‌شوند. امکان انتخاب یکی از گزینه‌های موجود در بازار مطابق با سلیقه و دکوراسیون داخلی منزل وجود دارد. برخی از نکاتی که باید در زمان ترمیم و نوسازی رادیاتورها در نظر داشته باشید، به شرح زیر است:
- مجرای رادیاتور بخار تک لوله‌ای را خفه نکنید. بخار و مایعات باید در این فضای محدود سهمی داشته باشند. همچنین دریچه را برای جلوگیری از نشت آب و بخار کاملا باز یا کاملا بسته نگه دارید؛
- بستری مناسب را برای رادیاتور ایجاد کنید. رادیاتورهای بخار تک لوله‌ای باید نزدیک به شیر تغذیه استقرار یابند. دو چک‌کننده را نیز زیر پایه‌های رادیاتور مورد استفاده قرار دهید. چک‌کننده‌ها شکل و اندازه مناسبی دارند؛
- کنترل مناسب رادیاتور را بدست بگیرید. دریچه‌های ترموستات رادیاتور راهی عالی برای منطقه‌‌بندی هر رادیاتور و صرفه‌جویی در میزان مصرف سوخت هستند. رادیاتورهای بخار آب گرم و دو لوله‌ای این قابلیت را در بخش شیر تغذیه دارند. رادیاتورهای بخار تک لوله‌ای نیز دریچه ترموستات را بین رادیاتور و دریچه هوا قرار می‌دهند؛
- پایان عالی را رقم بزنید. بسیاری از افراد موافق هستند که سندبلاست و به دنبال آن پوشش پودری بهترین، ماندگارترین و نچسب‌ترین لایه را ارائه می‌دهند. البته توصیه میشود که اینکار را در خانه امتحان نکنید؛
- نگران آتش‌سوزی نباشید. رادیاتور حتی با گرمای بخار فقط نیمی از دمای موردنیاز برای آتش زدن کاغذ را فراهم می‌کند. بنابراین با خیال راحت تعمیر رادیاتور خود را انجام دهید.
نکاتی درباره بازسازی خانه قدیمی و رادیاتورهای آن
موارد قابل توجه در مورد نجاری
بخش‌های از خانه‌های قدیمی مانند درها و پنجره‌ها از چوب ساخته شده‌اند. حتی در برخی موارد اسکلت و قطعات اصلی ساختمان نیز از چوب است. در ادامه با برخی نکات قابل توجه در خصوص نجاری آشنا می‌شوید.
- از مغز چوب استفاده کنید. مغز چوب همیشه مقاوم‌ترین قسمت آن است. بهتر است که لایه‌های بیرونی اکثر گونه‌های درخت را بکار نبرید؛
- برش‌های ریفت(rift) یا ربع بهترین برش الوار هستند. پایداری این برش‌ها زیاد است. برش‌های مسطح اغلب به صورت فصلی تا دو برابر جرم خود منبسط و منقبض می‌شوند؛
- الوارهای به ظاهر صاف را از طرف مغز درخت کار بگذارید. بدین ترتیب الوارهای مسطح سایش بهترین خواهند داشت. در این صورت اگر شکافی وجود داشته باشد، لبه‌ها صاف می‌مانند و فقط مرکز آن کمی قوس برمی‌دارد؛
- استفاده از ابزارهای دستی را در هنگام بازسازی خانه قدیمی یاد بگیرید. در طول تاریخ بیشتر کارهای چوبی با ابزارهای دستی انجام شده است. همچنین اکثر آسیاب‌های ماشینی نیز با این وسایل نصب شده‌اند. بنابراین امکان باز تولید روکش‌های چوبی قدیمی با ابزارهای مدرن مانند سنباده وجود ندارد؛
- از نازک‌کاری سنتی استفاده کنید. تعمیر قطعات باید به وسیله نازک‌کاری‌های سنتی انجام شود. استفاده از روش‌های جدید مانند رزین اپوکسی برای چسباندن یک قسمت از دست رفته در وسایل چوبی قدیمی امکانپذیر نیست.
نکاتی درباره بازسازی خانه قدیمی و بخش‌های چوبی آن
موارد با اهمیت در بازسازی سقف‌های تخته سنگی
در گذشته بسیاری از افراد سقف خانه خود را با تخته سنگ می‌ساختند. این موضوع حتی امروزه نیز در مناطق خاصی از کشور رواج دارد. برای یک بازسازی خانه قدیمی با چنین سقفی باید موارد زیر را مدنظر داشته باشید:
- نوع تخته سنگ استفاده شده در سقف خانه قدیمی را شناسایی کنید. برای مراقبت از سقف تخته سنگی خود باید حتما مطابقت صورت گیرد. همانطور که قطعات یک پراید برای یک مرسدس بنز قابل استفاده نیست، بنابراین هرگز نباید تخته سنگ‌های غیرمعمول را در سقف یک خانه قدیمی بکار برد؛
- طول عمر سقف خانه خود را بدست آورید. اگر عمر مفید سقف ۱۰۰ سال تخمین زده میشود که ۹۵ سال از آن گذشته است، ارزش پول خرج کردن را ندارد. اما سقفی با ۲۰۰ سال عمر طولانی که ۷۵ سال از آن می‌گذرد، سقف جوانی است که ارزش زیادی دارد. به همین دلیل بهتر است که نگهداری از آن به درستی از آن صورت گیرد؛
- سقف خود را به طور منظم چک کنید. حداقل سالی یک بار با قدم زدن در خانه از داخل و روی پشت بام وضعیت سقف را مورد ارزیابی قرار دهید. اگر از تعداد تخته سنگ‌ها کم شده است یا سنگی را شکسته یا لغزنده دیدید، فورا به مرمت آن مبادرت ورزید؛
- کیفیت مصالح بسیار مهم است. علاوه بر این باید فردی را برای نصب و بازسازی استخدام کنید که مهارت و تجربه کافی را در زمینه خانه‌های قدیمی داشته باشد. یافتن کسی که واقعا می‌داند که چه کار می‌کند، ارزش تلاش کردن دارد؛
- دانش خود را در مورد بازسازی خانه قدیمی افزایش دهید. برای مرور، خواندن، تماشا کردن و یادگیری کمی زمان بگذارید. بهترین دفاع شما در برابر یک بنای بی وجدان و جلوگیری از آسیب به سقف قدیمی شما کسب اطلاعات در این زمینه است.
نکاتی درباره بازسازی خانه قدیمی و سقف ساختمان
موارد مهم در خصوص مرمت پنجره‌ها
بسیاری از پنجره‌های قدیمی نیز مانند سایر اجزای خانه از چوب هستند؛ بنابراین نو کردن آن‌ها نیاز به دقت و توجه خاصی دارد. برخی از نکات قابل توجه در مورد پنجره‌های قدیمی به شرح زیر است:
- پنجره‌های چوبی خانه را حفظ کنید. ۳۰ درصد پنجره‌هایی تعویضی کمتر از ۱۰ سال عمر دارند. قطعات پلاستیکی خراب می‌شوند و قابل تعمیر نیستند. درزگیرها روی قسمت‌های شیشه‌ای عایق‌دار ترک می‌خورند یا شیشه‌ها مه می‌گیرند. اما پنجره‌های چوبی اصیل یک قرن یا بیشتر برای شما دوام می‌آورند؛
- هر پنجره خصوصیات متفاوتی دارد. نیازهای فردی هر پنجره را در نظر بگیرید. پنجره‌های جلوی خانه را با دقت بازیابی کنید. همچنین شما باید به صورت فصلی پنل‌های هوای داخلی را به پنجره‌ها بیفزایید. قطعات پوسیده را نیز جایگزین سازید. برخی از پنجره‌ها ممکن است که به انجام هیچ کاری نیاز نداشته باشند؛
- پنجره‌های قدیمی در میزان مصرف انرژی موثر هستند. این اجزای ساختمان را در حین بازسازی خانه قدیمی خود با افزودن درزگیرهای هوای داخلی کارآمد کنید. پنل‌های هوا، پرده‌ها یا سایه‌بان‌های کرکره‌ای نیز باعث راحتی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شوند؛
- تعمیر عمر پنجره‌ها را بیشتر می‌کند. نگهداری ساده و تعمیرات جزئی باعث می‌شوند که تا یک یا دو دهه دیگر پنجره‌ها قابل استفاده باشند. بازسازی کامل آن‌ها این مدت را افزایش می‌دهد؛
- از پنجره‌های قدیمی خود لذت ببرید. پروفیل‌های قالب‌گیری اصیل و شیشه‌های مواج قدیمی آن‌ها اعتبار ویژه‌ای را به خانه شما می‌بخشند و دوباره به راحتی بدست نمی‌آیند.
نکاتی درباره بازسازی خانه قدیمی و پنجره‌های ساختمان
موارد خاص در مورد گچ خانه
از زمان‌های پیشین تا به امروز برای سفید کردن دیوارهای خانه‌ها از گچ استفاده میشود. همچنین گچ‌بری هنری است که برای زینت بخشیدن به فضای خانه بکار می‌رود.
دیوارهای گچ‌بری شده زیبایی خاصی را به خانه شما می‌بخشند. در گذشته به این جنبه زیبایی‌شنایی خانه توجه بیشتری می‌شد. از این رو بسیاری از خانه‌های قدیمی دارای سقف‌ها و دیوارهایی با گچ‌بری‌های خارق‌العاده بودند. متاسفانه با گذشت زمان گچ در معرض آسیب زیادی قرار می‌گیرد. برای مرمت بخش‌های گچ کاری شده باید نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- دیوارهای گچی خانه را حفظ کنید. گچ عنصر کلیدی هر خانه قدیمی است. برداشتن گچ و جایگزینی آن با مصالح دیگر به طور چشمگیری ظاهر تاریخی و ارزش خانه را تغییر می‌دهد؛
- برای حفظ گچی که از بستر خود جدا شده است، باید در جای خود نگه داشته شود. اما استفاده از گچ کشته بیشتر باعث خرابی گچ کاری دیوار است و برآمدگی ناموزونی را روی سطح دیوار به وجود می‌آورد؛
- شکاف‌های دیوار را پر کنید. چسباندن ترک‌ها به ندرت مشکل را رفع می‌سازد و معمولا ظاهری ناخوشایند می‌سازد. بهتر است که ترک‌ها را به شکل V عمق دهید و داخل شیارها را گچ بریزید. این عمل باعث افزایش طول عمر گچ میشود و ظاهر آن مشخص نیست؛
- در حین تعمیرات نوع گچ را با مصالح قبلی مطابقت دهید. برای مرمت گچ‌بری‌ها یک ترکیب مشابه ترجیح داده میشود. اما مخلوط کردن گچ‌های امروزی با مواد سنتی مانند بتونه آهک و مو راه حل سریع‌تری به حساب می‌آید. گچ درشت مانند استروکتولیت به بهترین وجه با قدیمی‌ترین گچ‌ها سازگاری دارد. همچنین این نوع گچ سطوح صاف و یکدستی را ایجاد می‌کند؛
- ابتدا تمرین کنید. اگر خود قصد بازسازی خانه قدیمی‌تان را دارید، قبل از شروع مرمت گچ تکنیک استفاده از ماله را در یک منطقه نامحسوس یا روی تخته تمرین کنید.
نکاتی درباره بازسازی خانه قدیمی و گچ ساختمان
موارد قابل توجه درباره سخت‌افزارهای ساختمان
در گذشته صاحبان منازل برای جلوه بیشتر خانه خود هنرهای مختلفی را روی درها، دیوارها، پنجره‌ها و سقف به معرض نمایش درآورده‌اند. همچنین در این ساختمان‌های قدیمی انواع مجسمه و وسایل عتیقه دیگر نیز وجود دارند. نکات زیر به شما در نظافت و تعمیر این مظاهر زیبایی کمک می‌کنند:
- برای تمیز کردن یراق‌آلات به آرامی عمل کنید. برای زدودن کثیفی‌ها و آلودگی‌ها از روی وسایل قدیمی عتیقه پاک‌کننده‌هایی با مواد طبیعی مانند اتوسل را بکار برید؛
- در هنگام برداشتن لایه‌های رنگ دقت و ملایمت زیادی به خرج دهید. مسلما شما دوست ندارید که ۴۰ سال پتینه را در روند زدودن رنگ از بین ببرید. محلول TSP (تری سدیم فسفات) و آب بهترین ترکیب برای انجام این عملیات است. پاک‌کننده‌های سمی به پوشش لوازم خانه آسیب می‌زنند؛
- ز بین بردن چندین لایه رنگ به زمان نیاز دارد. هر روز شیء غوطه‌ور در محلول را بررسی کنید. وقتی رنگ روی وسیله شل شد، آن را به آرامی بمالید و سپس به وسیله یک پشم فولادی بسیار ظریف (با درجه صفر) آبکشی را انجام دهید؛
- در مورد وسیله موردنظر خود تحقیق کنید. هر چقدر جزئیات بیشتری درباره یک قطعه سخت‌افزاری بدانید، احتمال بیشتری برای مطابقت دادن آن با شرایط قبل وجود دارد.
وسیله خود را به صورت کلی و جزئی اندازه‌گیری کنید و از قسمت‌های مختلف آن عکس بگیرید. اگر یراق‌آلات شما قفلی دارد، از نوع مکانیزم داخلی آن اطلاعاتی بدست آورید. در صورت امکان کالای موردنظر را با خود به مکانی امن منتقل سازید؛
- یافتن تطابق دقیق و کامل ممکن است که سخت باشد. اما انطباق نزدیک با وضعیت قبلی در بازسازی خانه قدیمی نیز بسیار عالی است. برای مثال امکان پنهان کردن تفاوت بین کشوهای یک دراور میسر است. به صورتی که بهتر است کشوهای اصلی را در طبقات بالاتر قرار دهید و کشوی ترمیم شده را در پایین‌ترین طبقه بگذارید.
نکاتی درباره بازسازی خانه قدیمی و یراق‌آلات مختلف آن
سوالات متداول درباره مرمت خانه‌های قدیمی
اگر شما برای نخستین بار است که اقدام به بازسازی خانه قدیمی خود می‌کنید، احتمالا سوالات زیادی را در ذهن دارید. در ادامه برخی از این پرسش‌ها و پاسخ اجمالی هر یک ارائه شده است.
مراحل بازسازی خانه چه ترتیبی دارد؟
برای شروع به مرمت و نوسازی خانه ابتدا باید یک برنامه کلی داشته باشید. سپس تمامی نیازها را مورد ارزیابی قرار دهید. کدام قسمت‌ها نیاز به تعمیر و کدام قسمت نیاز به تعویض دارد. همچنین باید از قبل هزینه تخمینی بازسازی نیز محاسبه شود. در نهایت با انجام مقدمات کار پروسه نوسازی منزل کلید می‌خورد.
هزینه مرمت خانه چقدر است؟
به طور کل هزینه بازسازی متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. بودجه موردنیاز برای مصالح، کارگر و بنا و بسیاری فاکتورهای دیگر بر این هزینه تاثیر می‌گذارد. این هزینه توسط شرکت یا پیمانکار مجری پروژه نیز تعیین میشود و احتمال دارد که با مبلغ مدنظر مالک یکی نباشد.
آیا بازسازی خانه قدیمی به مجوز نیاز دارد؟
برای انجام عملیات بازسازی بنای ساختمان باید با مراجعه به شهرداری مجوز دریافت کنید. مدارک لازم برای اخذ مجوز عبارتند از:
- اصل و کپی سند مالکیت؛
- اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی مالک؛
- کپی قولنامه ملک در صورت تفکیک سند؛
- نامه تاییدیه شرکت بیمه؛
- نامه تاییدیه سازمان آتش نشانی؛
- تکمیل فرم‌های دریافت مجوز بازسازی.
آیا شرکت‌هایی وجود دارند که بازسازی منزل شما را انجام دهند؟
پاسخ این پرسش بله است. شرکت‌های بازسازی منزل بسیاری وجود دارد که در قالب یک تیم مجرب می‌کنند. این گروه‌ها ایده‌های مناسبی را به منظور مرمت خانه شما ارائه داده و تمامی کارهای ساختمان را به نحو احسن انجام می‌دهند.
