افزایش چشمگیر جمعیت، شلوغی شهرها، افزایش ترافیک شهری نقش قابل توجهی در آلودگی هوای شهر بهویژه کلانشهرها داشتهاند؛ البته در این بین نقش آلودگیهی صنعتی نیز قابل صرفنظر نیست. آلایندههای ناشی از فعالیت کارخانهها و شرکتها درصد قابل توجهی از آلایندههای زیست محیطی را به خود اختصاص دادهاند. کاهش عوامل آلایندهها از یکسو و کاربرد راهکارهای مقابلهای از سوی دیگر در افزایش کیفیت هوا تأثیر قابل توجهی دارد. به نظر میرسد، طراحی روف گاردن، باغ بام یا بام سبز از نیازهای اساسی در معماری شهرهای شلوغ و آلوده است.
زمانی که ایده روف گاردن مطرح شد، استقبال چندانی از آن صورت نگرفت؛ اما به مرور جایگاه ویژهای در طراحی معماری پیدا کرد.
دلایل اصلی طراحی روف گاردن در ساختمان
دلایل زیادی برای طراحی روف گاردن در پشت بام ساختمانها وجود دارد. در ادامه به بیان برخی از این دلایل میپردازیم:
- مدیریت فضای سبز به شکل روف گاردن روی پشت بام در عین مزایای زیاد، مدیریت سادهای دارد؛
- روف گاردن با محیط زیست سازگار بوده و در شهرهای صنعتی آلوده به وجود این قبیل فضاها احساس اساسی میشود؛
- روف گاردن در زیبایی و نمای ساختمان تأثیر بسیار زیادی دارد؛
- طراحی روف گاردن در طرحهای مختلف با هزینههای متفاوت امکانپذیر است. در واقع با طراحی باغ بام با طرحهای سادهتر و هزینههای کمتر نیز ساکنان از مزایای آن بهرهمند میشوند؛
مقدمات لازم برای روف گاردن در پشت بام باید فراهم شود
برای طراحی روف گاردن در پشت بام خانهها نیاز به آمادهسازی شرایط است. در وهله اول باید تمام ساکنین ساختمانها و برجها با این موضوع موافق باشند.
علاوه بر این طراحی ساختمان باید بهگونهای باشد که شرایط ایجاد روف گاردن در آن باشد. مقررات لازم در این زمینه باید زیر نظر کارشناس بررسی شود. در برخی مواقع نیز نیاز به مراجعه به شهرداری است. به هرحال قبل از اقدام به ایجاد روف گاردن با کارشناسان مربوط مشورت کنید.
از نکات مهم در طراحی باغ بام ایجاد یکپارچگی در بنا است. یکپارچگی در بنا به این معنی است که ساختمان قابلیت تحمل وزن حاصل از روف گاردن را داشته باشد. به همین دلیل برای احداث روف گاردن باید مجوز ساخت دریافت شود.
انتقال لوازم مورد نیاز برای اجرای طرح روف گاردن بسیار مهم است. باید روش انتقال لوازم به پشت بام برای ساخت روف گاردن در نظر گرفته شود. در برخی ساختمانها ساکنان اجازه استفاده از آسانسور برای انتقال تجهیزات مورد نیاز به پشت بام را ندارند.
مراحل طراحی روف گاردن
طراحی باغ بام در دو مرحله اصلی به شرح زیر انجام میشود:
- اجرای ایزولاسیون و زهکشی: این مرحله از مراحل اساسی در طراحی روف گاردن است. انتخاب مصالح با کیفیت و مناسب سبب ارتقا ایمنی ساختمان میشود؛
- اجزای لنداسکیپ: فضای سبز باغ بام و تجهیزات جانبی از قبیل آلاچیق و آبنما تأثیر بسیار زیادی در طراحی نمای روف گاردن دارد.
آبیاری روف گاردن
از نکات بسیار مهم در طراحی روف گاردن انتخاب روش آبیاری گیاهان است. به هرحال گیاهان در پشت بام نیز همانند گیاهان روی زمین به مراقبت نیاز دارند.
آبیاری گیاهان ممکن است با استفاده از روش سنتی و شلنگ انجام شود. استفاده از سیستمهای آبیاری هوشمند و دارای زمانبندی و سیستم آبیاری قطرهای نیز در آبیاری گیاهان مورد استفاده قرار میگیرند.
به هرحال در طراحی روف گاردن روش آبیاری باید انتخاب شود.
انتخاب گیاهان برای استفاده در روف گاردن
گیاهان در فضای روف گاردن در معرض مستقیم نور آفتاب قرار دارند. به همین دلیل این گیاهان باید در برابر تابش شدید نور خورشید مقاوم باشند. علاوه بر این با توجه به ارتفاع قرارگیری، این گیاهان دائماً در معرض وزش بادهای تند هستند. از اینرو گیاهان انتخاب شده برای استفاده در این فضا باید مقاومت بالایی در برابر وزش بادهای شدید داشته باشند. برخی حالت گلخانهای و برخی از افراد نیز حالت چمنزار روف گاردن را ترجیح میدهند. گیاهان مختلف از قبیل گلدان و بوته میوه نیز ممکن است در فضای سبز باغ بام استفاده شوند.
کارشناسان با توجه به شرایط اقلیمی منطقه گیاهان مناسب برای روف گاردن انتخاب میکنند. انتخاب گیاه باید با نظرات کارشناسان باشد. علاوه بر این گیاهان روف گاردن نیز همانند گیاهان مورد استفاده در داخل خانهها و پارکها نیاز به نگهداری دارند. آموزشهای مورد نیاز در رابطه با نگهداری از گیاهان باید به ساکنان ارائه شود.
گیاهانی که قابلیت ذخیره آب در خود را داشته و نیاز به آبیاری هر روزه ندارند، بهترین گزینه برای استفاده در روف گاردن بهشمار میروند. ابن گیاهان علاوه بر اینکه باعث صرفهجویی در مصرف آب میشوند، معمولاً با شرایط آب و هوایی مختلف نیز سازگار هستند. از این رو در برابر شرایط متغیر آب و هوایی، وزش باد و نور شدید در روف گاردن نیز مقاوم هستند.
انواع روف گاردن بر اساس نوع گیاه
روف گاردن بر اساس نوع گیاه به دودسته تقسیم میشوند:
- روف گاردن گسترده: در این نوع باغبامها از گیاهان با ریشههای کوتاه که قابلیت رشد در خاک با ضخامت کم را دارند، استفاده میشود؛
- روف گاردن متمرکز: در این نوع روف گاردنها از گیاهانی با رشد ریشه حداقل ۳۰ سانتیمتر استفاده
میشود. در این نوع باغبامها از انواع گیاهان از قبیل هندوانه، توت فرنگی و گیاهان دارویی از قبیل پونه، اسطوخودوس و بسیاری از گیاهان دیگر استفاده میشود.
انتخاب خاک مناسب برای روف گاردن
خاکی که در روف گاردن استفاده میشود باید سبک باشد. خاک سبک از وارد شدن فشار زیادی به روف گاردن پیشگیری میکند.
خاکهای متخلخل که قابلیت جذب و نگهداری آب را دارند، برای استفاده در طراحی روف گاردن بسیار مناسب هستند.
علاوه بر این، خاکهای مورد استفاده باید حاصلخیز بوده و مقدار مواد معدنی در آنها کافی باشد. در غیر اینصورت هرسال باید خاک را تعویض کرد.
خاکهای فرآوری شده ویژه روف گاردن وجود دارند که محدودیت وزنی و ضخامت کم بستر در طراحی و تولید آنها در نظر گرفته شده است.
بدون شک کارشناسان مجرب و متخصص در این زمینه در طراحی و اجرا به تمام نکات توجه کافی دارند. شما میتوانید با خاطر آسوده تمام مراحل طراحی و اجرا را به آنها بسپارید.
فضایی برای لوازم و تجهیزات آبیاری و نگهداری فضا در نظر گرفته شود
برای آبیاری گیاهان و رسیدگی به آنها و نیز رسیدگی به فضا نیاز به مراقبتهای خاص و ویژه است. به همین دلیل باید در طراحی فضا بخشی برای نگهداری این قبیل تجهیزات و امکانات در نظر گرفته شود.
تجهیزات جانبی در طراحی باغ بام
تجهیزات جانبی روف گاردن یا باغ بام در ایجاد فضایی زیبا تأثیر بسیار زیادی دارد. آلاچیق، مبلمان، آرتیوم و آبنما از تجهیزات جانبی در طراحی روف گاردن به شمار میروند. انتخاب متریال و کیفیت آنها بستگی به هزینه در نظر گرفته شده توسط کارفرما دارد. نکته بسیار مهم این است که استفاده از متریال با کیفیت پایین بهمنظور کاهش هزینهها، هزینههای سنگینتر بعدی را به دنبال دارد.
انتخاب مبلمان برای چیدمان فضایی
انتخاب مبلمان نشیمن روف گاردن در طراحی آن نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. سبکهای مختلفی از مبلمان برای استفاده در فضای روف گاردن وجود دارد.. در طراحی روف گاردن سبک مبلمان مورد استفاده نیز انتخاب میشودم. مبلمان فرفورژه، میز و صندلیهای حصیری و بسیاری از دیگر انواع میز و صندلی برای استفاده در این فضا در بازار موجود است و کارفرما طبق سلیقه خود و البته با استفاده از نظرات کارشناسانه طراح مبلمانی مناسب برای ایجاد فضایی زیبا انتخاب میکند.
برآورد و تخمین هزینهها مهم است
در معماری و ساخت و ساز توجه به هزینه بسیار مهم است. به همین دلیل لازم است که قبل از هرگونه ساخت و سازی با استفاده از نظرات کارشناسانه هزینههای مورد نیاز تخمین زده شود. با افزایش متراژ پشت بام هزینهها نیز بیشتر خواهد شد.
استفاده از سنگها و متریال مختلف و گیاهان انتخابی نیز در هزینه نهایی مؤثر است. به همین دلیل طراحی روف گاردن و اجرای آن باید مطابق با هزینه در نظر گرفته شده توسط کارفرما انجام شود.
کارفرما پس از آگاهی از طرح و برآورد هزینه نهایی این امکان را دارد که تغییراتی در طرح بهمنظور کاهش هزینهها انجام دهد. به هرحال در رابطه با هزینه نهایی کارفرما و کارشناس مربوطه باید به اتفاق نظر برسند.
برخی تصورات اشتباه در مورد باغ بام
برخی افراد بهدلیل تصورات اشتباه در مورد باغ بام خود را از وجود این قبیل فضاهای زیبا در ساختمان محروم میکنند. در صورتی که وجود چنین فضای سبزی در پشت بام ساختمانها در شهرهای شلوغ ضروری بهنظر میرسد. تصورات اشتباه در مورد باغ بام در ادامه بیان میشود.
روف گاردن مستعد نشت است و سبب ایجاد مشکلات بعدی میشود
بهطور کلی بام سبز شامل پنج جزء شامل لایه پوشش گیاهی، محیط کشت، لایه زهکش، لایه محافظ و ساختار سقف میشود.
لایه محافظ در واقع شامل پوششهایی میشود که از بام و سیستم عایقکاری در برابر نشت و نفوذ آب محافظت میکند. این لایه نقش کلیدی در پیشگیری از نشت آب به پایین دارد.
بر اساس طراحی باغ بام و از باریکهای از بتن سبک، صفحهای از عایق با استحکام بالا، ورق مسی، ورق پلاستیکی ضخیم یا ترکیبی از این متریال در ترکیب لایه محافظ استفاده میشود.
در برخی مواقع با توجه به ساختار ساختمان و طراحی بام سبز بهجای لایه محافظ از لایه مانع ریشه استفاده میشود.
علاوه بر این ساختار سقف و لایه عایق کاری رطوبتی نقش محافظتی در برابر نشت و چکه کردن آب از سقف دارند.
روف گاردنها سبب ایجاد مشکلات ساختاری میشوند
در تمام مراحل طراحی و اجزای ساختمانها قابلیت تحمل سقف ساختمان در برابر بار اضافی در نظر گرفته میشود. در طراحی روف گاردن نیز ویزگیهای ساختمان مدنظر قرار میگیرد. در زمان اجرا نیز شرایط لازم فراهم میشود. در زمان اجرای روف گاردن نیز برای تقویت توان ساختمان برای تحمل بار اضافی حاصل از تجهیزات مربوط با آن و بارهای زنده از قبیل برف و باران آرماتورهایی ساخته میشود.
باغهای پشت بام گران هستند
در صورتی که افراد آگاهی کافی در زمینه طراحی روف گاردن نداشته باشند، ساخت روف گاردن به نظر آنها مستلزم هزینهای بسیار بالاست. مشورت با کارشناسان و طراحان با تجربه باعث رفع نگرانیها میشود.
واقعیت این است که ایدهها و طرحهای بسیار متنوعی برای طراحی باغ بام وجود دارد. کارشناسان با توجه به هزینه در نظر گرفته شده توسط شما، بهترین طرحهای کوتاه مدت و بلندمدت متناسب با هزینه در نظر گرفته شده را در اختیار شما قرار میدهند. استفاده از سیستمهای زهکشی که قابلیت ذخیره آب و آزاد کردن آن در هوای آزاد را داشته باشد، باعث کاهش هزینه آبیاری میشود. این تنها نمونهای از روش کاهش هزینه باغ بام است.
طراحی روف گاردن، ایجاد نمای زیبا و جلب افراد به ورود به ساختمان
روف گاردن به معنای ایجاد باغچه یا گلخانهای کوچک روی پشت بام است. در این فضای سرسبز امکان استفاده از امکانات مناسب برای نشستن و لذت بردن از هوای آزاد و فضای زیبا وجود دارد.
روف گاردن علاوه بر اینکه فضایی دلچسب برای ساکنان ساختمان ایجاد میکند، سبب جلب توجه افراد بیرون ساختمان میشود. این موضوع در رابطه با ساختمانهای تجاری اهمیت ویژهای دارد. نمای زیبا ساختمان از بیرون باعث جذب افراد برای ورود به داخل آن میشود.
روف گاردن قابل اجرا روی انواع سقفها
تصوری بسیاری از ما این است که روف گاردن تنها روی برجها و ساختمانهای بزرگ قابل اجرا میشود. در صورتی که این تصور اشتباه است. روف گاردن روی انواع پشت بامها از قبیل ساختمانها تجاری و مسکونی و حتی ویلاها قابل اجراست.
برای اجرای آن باید مقدمات لازم از قبیل عایقکاری، سیستم زهکشی و آبرسانی بهدرستی اجرا شود. در این صورت روی هر پشت بامی امکان ایجاد بام سبز وجود دارد.
کلام آخر….
افزایش جمعیت شهرها، کاهش سرانه فضای سبز و افزایش آلایندهها در هوا، انسان امروزی ساکن در شهرهای شلوغ را از نعمت هوای پاک و طبیعت زیبا در شهرهای شلوغ محروم کرده است. طراحی روف گاردن، باغ بام یا بام سبز میتواند تاحدودی این کمبود را جبران کند.
روف گاردنها در پشت بام تمام ساختمانها از قبیل ساختمانهای مسکون، تجاری و ویلاها قابل اجرا هستند. این فضاها در صورتی که بهصورت صحیح و اصولی طراحی شوند، هیچگونه آسیبی برای ساختمان در بر ندارند. کارشناسان مجرب اقتصادیترین و بهترین طراحی از روف گاردن را در اختیار شما قرار میدهند.
MVRDV یک کاتالوگ طراحی روف گاردن برای جایگزینی پشت بام ها تهیه می کند
نوشته شده توسط Andreea Cutieru
۰۲ ژوئن ۲۰۲۱
MVRDV با برجسته کردن یک منبع فضایی دست نخورده ، اخیراً فهرست ۱۳۰ ایده خلاقانه را برای استفاده از سقف های مسطح خالی روتردام با طراحی روف گاردن تهیه کرده است که مرحله جدیدی را در توسعه شهر به نمایش می گذارد. به سفارش شهر روتردام و همراه با روزهای پشت بام روتردام ، فهرست پشت بام نشان می دهد که چگونه برنامه ریزی مجدد پشت بام ها می تواند به مسائلی مانند کمبود زمین و تغییرات آب و هوایی کمک کند و در عین حال به جنبه عملی تغییر کاربری این فضاها از نظر گزینه های ساخت و مکان های مناسب نیز بپردازد.
سقف های روتردام با داشتن ۱۸.۵ کیلومتر مربع سقف مسطح عمدتا خالی ، پتانسیل قابل توجهی در ایجاد یک محیط شهری چند لایه با طراحی روف گاردن های بزرگ دارند و به شهر اجازه می دهند به توسعه داخلی خود ادامه دهد. کاتالوگ طراحی روف گاردن نشان می دهد که چگونه پشت بام ها می توانند به زیرساخت فضایی برای انرژی های تجدیدپذیر تبدیل شوند ، به مکانی برای تغییرات آب و هوایی در محیط شهری تبدیل شوند یا به کاهش بحران مسکن کمک کنند. از سطوح کاشته شده که تنوع زیستی شهری را افزایش می دهد تا امکانات ورزشی ، فضاهای رویداد ، کارگاه های اجتماعی و حتی استادیوم ها ، کاتالوگ طیف وسیعی از کاربردها را مشخص می کند که هر کدام به گونه خاصی از ساختمان ها و انواع سقف و اهداف مختلف توسعه پایدار سازمان ملل اختصاص دارد.
من فکر می کنم ما به یک کد ساختمان جدید ، یا بهتر بگوییم یک کد طراحی روف گاردن ، با یک میز راهنما برای انجمن ها و شرکت های صاحب خانه که ابتکار عمل را انجام می دهند ، نیاز داریم. شما باید بتوانید چهار عنصر – آب ، سرسبزی ، انرژی و جمعیت – را مانند ساندویچ روی هم قرار دهید. باید در نوعی مقررات تعریف شود که پشت بام ها باید بتوانند این وزن را تحمل کنند. ساختارهای قوی تر پایدارتر هستند ” – Winy Maas ، شریک بنیانگذار MVRDV.
چندین سال است که ابتکارات و رویدادهای مختلف عموم مردم را از این منبع بکر برای گسترش فضای عمومی آگاه کرده است. روزهای پشت بام روتردام پروژه ای است که هدف آن نشان دادن “چگونه پشت بام می تواند به یک شهر سالم ، پر جنب و جوش ، فراگیر ، جذاب و مقاوم در آینده کمک کند” است ، مداخلات موقت طراحی روف گاردن آن به ساکنان اجازه می دهد تا شهر را متفاوت تجربه کنند و در عین حال در تغییر منظر روتردام نیز نقش داشته باشند.
MVRDV ایده فعال سازی پشت بام را در موارد متعددی با طراحی روف گاردن ترویج کرده است ، با طراحی پروژه توسعه خانه روستای پنهان. در سال 2016 ، این تمرین نصب Stairs of Kriterion را ایجاد کرد و فضای عمومی را در پشت بام یک ساختمان برجسته در روتردام بوسیله طراحی روف گاردن گسترش داد. برای پروژه بازسازی If Factory ، استودیو چشم انداز سبز بامبو را روی سقف اضافه می کند ، که مملو از فعالیت است و از طریق یک پله عمومی قابل دسترسی است. در عین حال ، بازسازی هرم تیرانا سقف را به عنوان یک فضای عمومی بیشتر می کند. این روش علاوه بر فعال سازی پشت بام های موجود ، برنامه ریزی سقف طرح های جدید مانند Depot Boijmans Van Beuningen است که جنگل پشت بام را به شهر ارائه می دهد.
راجرز استیرک هاربر + شرکا :محوطه انبار لوور در طراحی روف گاردن جدید روی سقف سبز قرار می گیرند
نویسنده: پاتریک لینچ
۱۵ دسامبر ۲۰۱۷
Rogers Stirk Harbour + Partners راه خود را برای ایجاد یک مرکز حفاظت و ذخیره سازی جدید برای موزه لوور در لیوین ، فرانسه باز کرده است. این ساختمان با قابلیت نگهداری و ذخیره سازی تا ۲۵۰،۰۰۰ اثر ، قصد دارد به یکی از پیشرفته ترین امکانات تحقیق و مطالعه جهان تبدیل شود.
این تأسیسات جدید که در فاصله کمی از لنز لوور طراحی شده توسط سانا قرار دارد ، شامل ۱۸،۵۰۰ متر مربع (۱۹۹۰۰۰ فوت مربع) فضا ، شامل یک منطقه حفاظت از ۱۷۰۰ متر مربع (۱۸۰۰۰ فوت مربع) و ۹۶۰۰ متر مربع ( ۱۳۰،۰۰۰ فوت مربع) فضای ذخیره سازی.
ساخته شده در زمین طبیعی ، ساختمان تک طبقه از چشم انداز بیرون می آید با یک طراحی روف گاردن و سقف سرسبز که توسط دو جفت دیوار بتنی یادآوری شده از معماری نظامی فرانسوی Vauban ساخته شده است. مواد بر اساس “سادگی ، انعطاف پذیری و متانت” انتخاب شده اند.
معماران توضیح می دهند: “قاب بتنی ساده و زیبا ، ساختار بسیار کارآمد و شرایط محیطی پایدار را فراهم می کند.”
یک راهرو عریض و طاقدار معروف به “بلوار آثار هنری” به عنوان ستون فقرات گردش خون اصلی ساختمان عمل می کند ، جایی که هنر از خلیج تحویل ۴۰۰ متر مربع به مناطق اختصاصی برای حفاظت و درمان منتقل می شود.
گراهام استیرک ، شریک ارشد در Rogers Stirk Harbor + Partners و طراح اصلی پروژه ، می گوید: “کارهای انجام شده در طراحی روف گاردن اینجا واژگان معماری ما را غنی کرده است.” “ساختمان لوور-لنز تقریباً کاملاً با چشم انداز ترکیب می شود و با شکل شیب دار زمین هماهنگ می شود. ارتفاع یک طبقه ساختمان نیز حرکت آثار را بسیار تسهیل می کند. “
Rogers Stirk Harbor + Partners با معماران منظر Mutabilis Paysage & Urbanisme ، مشاوران فنی Egis Batiment Nord ، مشاوران محیطی Inddigo SAS و مدیران پروژه VPEAS SAS همکاری می کند.
انتظار می رود این ساختمان تا تابستان ۲۰۱۹ تکمیل شود و کارها به تدریج در نیمه دوم سال به این مرکز منتقل شود.